ÇED Raporu (Çevresel Etkilerin Önemi)
Çevresel Etki Değerlendirmesi kısaca ÇED olarak adlandırılır. Bölgede yapılacak bir projenin çevre üzerindeki etkilerinin tespit edildiği ve son derece önemli sonuçlar doğuran bu rapor gerekli bilgilerin toplanarak hazırlandığı bir çalışmadır. Çed Raporu hazırlanması sonucunda çıkacak karar tek başına değerlendirilemez. Yapılması planlanan projenin çevrede oluşturabileceği anlık ve genel etkiler ve bu etkilerin sosyal sonuçları değerlendirilmeye alınır. Yaratabilecek etkilerin de çözüm önerilerinin çalışma içeriğinde olması gereklidir. Yapılacak yeni projelerde esas, yeniliğin çevre ve sosyal gelişmeye engel teşkil etmeyecek olmasıdır. Çevre değerlerini, ekonomik yansımalarını ve oluşabilecek olumsuzlukları önceden tespit etmek ve gerekli çözüm planlarını devreye sokmak gereklidir. Buradaki amaç projenin genel faydalarını ve oluşturabileceği zararları çok yönlü bir disiplinle incelemek ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.
Geneli ilgilendiren projeler öncesinde Çed Raporu hazırlanması aşaması ayrıntılı bir çalışmadır. Konuyla ilgili bütün tarafların bir araya geldiği ve görüşlerin paylaştıkları toplantılar raporun temelini hazırlar. Teknik bilgiler, yaşanmış tecrübeler ve olaydan direk etkilenecek kesimin görüşlerinin paylaşıldığı bu platform son derece şeffaf olmak zorundadır. İyi işleyen bir ÇED süreci projenin uygulanması aşamasında ortaya çıkabilecek sorunları önceden tespit edebilir. Henüz tasarım aşamasında tespit edilen sorunlar yapılacak radikal değişiklikler sayesinde düzeltilebilir. Bu yolla düzeltilecek pek çok konu fiili durum ortaya çıkmadan kontrol altına alındığı için zaman ve maliyet faydaları sağlar. ÇED faydalı bir çalışmadır ve önemli sorunların ortaya çıkmadan çözülmesine büyük katkılar sağlar. Çalışmanın bazı ana prensipleri vardır ve bunlar değiştirilemez. Planlama süreci ile ÇED birlikte yürümelidir. Bu aşamada tarafların hepsi işin içine dahil edilir ve bu durum sorun yaşanmadan tamamlanan doğru bir çalışmanın ortaya çıkmasını sağlar. Bu çalışmanın mümkün olan ilk aşamalarda devreye sokulması geri dönülemeyecek kararların alınmasını etkileyebilir. Proje sahipleri projenin yapılacağı alanın sahiplerine karşı her zaman sorumluluk taşımaktadır. Çevre makamları ile iş birliği içerisinde yürüyen projeler daima başarılı olur. ÇED Raporu proje ile birlikte hazırlanmalı ve karar verici mercilere iki çalışma birden sunulmalıdır. Bu çalışma ile karar verici siyasi iradenin konu hakkında detaylı bilgiye ve görüşe sahip olması sağlanır.
Hazırlanacak çalışmada yapının çevre üzerindeki olumsuz etkileri net olarak gösterilmelidir. Çed Raporu hazırlanması yönetmeliğe uygun ve doğru şekilde planlanmış olmalıdır. ÇED Raporu nu ayrıntılı olarak incelemek isteyenler proje hakkında ilgili Bakanlığa görüşlerini bildirebilir. İnceleme ve değerlendirme çalışmaları sonrasında belirtilen görüşler dikkate alınmayacağı gibi proje üzerinde olumlu bir gelişme sağlayamaz. Kurulan komisyon raporu detaylı olarak inceler ve gerekli gördüğü başlıklar halinde detaylı çalışmalar talep eder. Çalışmalar sonucunda verilen olumlu veya olumsuz karar ilgili Bakanlık tarafından açıklanır. 5 iş günü boyunca askıda kalan karar sonucu olarak 5 yıl içerisinde rapora konu olan yatırım başlar ve çalışmalar projeye bağlı kalarak yürütülür.
